Marka hore waxaa wanaagsan in dadku wada fahmaan inuu gooni isku taaga iyo madax-banaanida Somaliland yahay go'aan shacab 97% oo aanu ahayn sheeko dowladda Somaliland jeebkeeda kala soo baxday. Waxaa sidoo kale xusid mudan in marka arimaha aqoonsiga dalka laga wada hadliyo, gaar'ahaan marka walaalaheena Somaaliya arintan lagala hadliyo in eeynu muujino isku duubnaan iyo talo-wadaag iyo in Qaranka Somaliland yahay dadweeyne, mucaarid iyo xukuumadba mid arintaa meel ugasoo wada jeeda oo kawada tashaniya aayahooda iyo aayaha dalkooda.
Sida eeynu wada ogsoonahay Xukuumada Somaliland waxeey in mudo ahba wadahadalo hoos hoos ah la yeelaneeysay Xukuumada Somaaliya, ku waas oo mararka qaarkood is afgaran waa ka soo baxay 'qodobada eey labada dhinac la'iman doonaan shirka Turkiga' awgii dib looga dhigay xiligii shirka.
Run'ahaantii Xukuumada Somaaliya waxeey ku adkeeysatay qodobada eey shirkaas la'iman doonto, kadibna Xukuumada Somaliland ayaa markeey arintaas ogolaadeen shirkii ka reebay dhamaan dhinacyadii kale ee shirkaas hore uga qeeyb galijirey sida Xisbiyada Mucaaridka ee Ucid iyo Waddani.
Run'ahaantii Xukuumada Somaaliya waxeey ku adkeeysatay qodobada eey shirkaas la'iman doonto, kadibna Xukuumada Somaliland ayaa markeey arintaas ogolaadeen shirkii ka reebay dhamaan dhinacyadii kale ee shirkaas hore uga qeeyb galijirey sida Xisbiyada Mucaaridka ee Ucid iyo Waddani.
Sida eeynu wada ogsoonahay Jamhuuriyadda Somaliland ayaa waxeey ku gashaa markasta oo heshiis caalamiya ama mid guddaha dalka ah la'galiyo ''Republic of Somaliland ama Jamhuuriyadda Somaliland, hadaba Dowladda Federaalka Somaaliya ayaa ka diidey markan Somaliland in eey heshiiska ku gasho sida caadada aheeyd oo tidhi laba Jamhuuriyadood ma jiraan ee waa mid'uun maadama aan aqoonsi caalamiya la'idin siin ee sidan ku gala heshiiska 'The Government of Somaliland' ama Xukuumadda Somaliland' hadaba xukuumad waa dowladd yeelan karta maamul gaara oo iskii isu maamula balse hoos taga Dowladda Federaalka ah amaba Dowladdaha badan ee isku tagay tusaale ahaan sida Mareeykanka oo kale.
Haddaba sida eeynu kor kusoo xusnay waxaa muhiim ah in la dhowro oo la'ilaaliyo go'aanka eey 97% dadka reer Somaliland ka mideeysan yihiin, oo dowladd iyo mucaaridba arintan laga wada shaqeeyo, talona la'iska weeydiiyo, meeshana laga saaro loolanka siyaasadeed ee dhexdeena, waayo waxaa miiska inoo saaran oo inooqalan ''dhaawac'' (Qadiyadda Gooni-iskutaaga) hadii si khaldan loo qalona dhiman kara oo eey tahay in dhakhaatiir qaliinka ku takhakhusey in loo raadiyo.
Haddaba sida eeynu kor kusoo xusnay waxaa muhiim ah in la dhowro oo la'ilaaliyo go'aanka eey 97% dadka reer Somaliland ka mideeysan yihiin, oo dowladd iyo mucaaridba arintan laga wada shaqeeyo, talona la'iska weeydiiyo, meeshana laga saaro loolanka siyaasadeed ee dhexdeena, waayo waxaa miiska inoo saaran oo inooqalan ''dhaawac'' (Qadiyadda Gooni-iskutaaga) hadii si khaldan loo qalona dhiman kara oo eey tahay in dhakhaatiir qaliinka ku takhakhusey in loo raadiyo.
Waftigii Xukuumaddu soo xushay ee Wassiirada iyo Xildhibaanada lahaa ee siday qadiyada Somaliland dadka hogaaminayey waxeey ahaayeen niman siyaasadda aan hore ugasoo shaqeeyn khibradna aan ulaheeyn oo imika ku barbaraniya Xukuumadda Madaxweeyne Siilaanyo, oo markoodi hore midna Dahabshiil ka shaqeeyn jirey midna Gollaha Nabadeeynta ee Daafuur (Suudaan) Guddoomiye ku xigeen ka ahaa, gollahaas oo eey wada sameeyeen Midowga Afrika iyo Qaramadda Midoobey.
Somaliland waxeey halkaa maanta kusoo gaadhey wadatashi iyo isku duubnaan, balse imika waxaad moodaa in xukuumadda Somaliland kaligeed caqli iyo aqoonba isbidey, sidaana laguma meel gaadhiyo, waa in shacabka iyo Maddaxda Xisbiyada Mucaaradka ee codka iyo kalsoonida dadweeynaha ku imi aayaha dalka lagala tashado oo laga faa'ideeystaa.
Somaliland waxeey halkaa maanta kusoo gaadhey wadatashi iyo isku duubnaan, balse imika waxaad moodaa in xukuumadda Somaliland kaligeed caqli iyo aqoonba isbidey, sidaana laguma meel gaadhiyo, waa in shacabka iyo Maddaxda Xisbiyada Mucaaradka ee codka iyo kalsoonida dadweeynaha ku imi aayaha dalka lagala tashado oo laga faa'ideeystaa.
Waxaa inoo jooga rag waligoodba arimaha dibada kasoo shaqeeyn jirey siyaasadda Somalilandna inbadan kusoo jirey, isla markaana si fiican u xafidsan dastuurka iyo xeerarka Somaliland uyaala ahna Guddoomiyaha Baarlamaanka Somaliland, waa inaan loo arkin cadow ee xukuumaddu ka faa'ideeysataa aqoontiisa isaga iyo madaxdakale ee xisbiyada mucaaridkaba. Halkan ka daawo aniga oo fikirkeeyga ka dhiibaniya arintan Wadahadalada Somaliland iyo Somaliya HCTV.
waakan qaabka wadda hadalada loo saxeexay. |
Suldaan Siciid Axmed
Gudoomiyaha Garabka Dhalinyaradda Ee Laanta Fniland Ee Xisbiga Waddani